ժամանակի և ժամանակվա, [գոյական]
1. Իրերի` երևույթների և իրադարձությունների տևողություն, օր չափվում է դարերով, տարիներով, օրերով, ժամերով ևն:
2. Իրադարձությունների, լինելության ևն տևողության չափ: Արեգակնային ժամանակ, երևանյան՝ Մոսկվայի ժամանակ:
3. Րոպեների, ժամերի, օրերի, տարիների ևն հաջորդական ընթացք: Ժամանակը իր վախճանին կհասնի և արևը մի բուռ մոխիր կդառնա (Ավ. Իսահակյան):
4. Ժամերի՝ օրերի ևն հաջորդական ընթացքի որոշ հատված՝ միջոց, որի ընթացքում մի բան տեղի է ունենում: Խնայիր ժամանակդ:
5. Ժամանակաշրջան, դարեր, դարաշրջան: Տիգրան Մեծի ժամանակը հայոց պատմության պայծառ էջերից մեկն Է:
6. Կյանքի որոշ տարիներ, որոշ հասակի ժամանակաշրջան: Երիտասարդ ժամանակ լավ Էր երգում:
7. Սահմանված կամ որևէ բանի հարմար ժամանակակետ, ժամկետ, պահ: Ժամանակն Է դոգմատիզմից հրաժարվելու:
8. Որևէ բանի հատկացվող՝ որևէ բանի համար նախատեսված՝ սահմանված ժամկետ: Քննության ժամանակը հետաձգեցին:
9. Ազատ ժամանակամիջոց, զբաղմունքից ազատ պահեր: Նա այսօր բոլորովին ժամանակ չունեցավ ինձ մոտ անցնելու համար:
10. Տարվա եղանակ: Աշնանային ժամանակ:
11. (փոխաբերական) Կյանքի վիճակ, հասարակության քաղաքական-տնտեսական դրություն:
Ժամանակները խառն են ու խրթին (Հ. Սահյան):
12. (փոխաբերական) Հասարակական կյանքի տվյալ փուլն իր քաղաքական-գաղափարական բովանդակությամբ ու ոգով, դար: Չի շղթայվի մարդու հոգին ոչ մի կապով արտաքին, եթե դարի, ժամանակի զրահ ունի իր հագին (Ե. Չարենց):
13. (փիլիսոփայություն) Նյութի գոյության համընդհանուր օբյեկտիվ ձև, որ դրսևորվում է տևողությամբ ու հաջորդականությամբ՝ շարժման հետ անխզելի միասնության մեջ:
14. (լեզվաբանություն) Բայի քերականական կարգ, որ արտահայտում է գործողության կամ վիճակի հարաբերությունը խոսելու կամ որևէ այլ պահի հետ:
15. (խոսակցական) Որոշ տևողություն, միջոց, ժամանակամիջոց: Մի ժամանակ որ անց կացավ... (Մ. Խերանյան):
16. Գործածվում է որպես կապական բառ՝ միջոցին, ընթացքում, պահին նշանակությամբ: Խոսելու՝ գրելու ժամանակ:
17. [մակբայ] Ժամանակին: Պատեհ՝ հարմար՝ սահմանված պահին՝ ժամին:
18. [մակբայ] Ժամանակով:
ա) Մի որոշ ժամանակի համար, որոշ ժամկետով:
բ) Անցած ժամանակներում, երբեմն, ինչ-որ ժամանակ անցյալում:
գ) Հետագայում, երբևիցե, ինչ-որ ժամանակ ապագայում:

գ. 1. Ժամ, պահ, ատեն (արևմտհ.), ամանակ (հնց.), (բրբ.) դան, գահ, ժում, ժուկ: 2. ժամանակաշրջան, ժամանակակետ, ժամկետ, ժամանակահատված, ժամանակամիջոց, միջոց (արևմտհ.):

ի և կվա 1. գ. Время․ 2. կ․ (սեռ. հ.) Во время чего-л., за чем-л. Ուտելու ժամանակ за едой. Զրույցի ժամանակ во время беседы. ◊ Ժամանակ անցկացնել проводить время. Ժամանակ առ ժամանակ время от времени. Ժամանակ գտնել найти время. Ժամանակ շահել выиграть время. Ժամանակն սպանել убивать время. Ժամանակ ունենալ иметь время. Ժամանակը եկել է настало время, наступила пора. ժամանակը ոսկի է время—золото. Ամեն ժամանակ всё время, всегда. Երեխա ժամանակ, Մանուկ Ժամանակ в детстве. Մի ժամանակ одно время, в одно время. Մի առ ժամանակ некоторое время (спустя). Մի քանի ժամանակ առաջ некоторое время тому назад.