[չեզոք բայ]
1. Հալածողներից՝ հետապնդողներից՝ վտանգավոր տեղից ևն շտապով հեռանալ:
2. Գրոհին՝ ճնշմանը՝ հարվածին չկարողանալով դիմակայել՝ նահանջի դիմել, նահանջել (խուճապով), փախուստի դիմել:
3. Կալանքից՝ արգելավայրից՝ գերությունից ևն առանց թույլտվության կամ գաղտնի հեռանալ՝ փախուստ տալ:
4. Մի տեղից կամ մեկի մոտից թողնել-հեռանալ, լքել, ձգել, թողնել:
5. Ամուսնուն կամ ծնողներին լքելով՝ օտարի հետ թողնել-հեռանալ՝ ամուսնանալու կամ սիրային հարաբերությունների մեջ մտնելու համար:
6. Գաղթել, արտագաղթել, հայրենիքից զանգվածաբար հեռանալ՝ վտարանդել:
7. Արագորեն վազելով մեկի մոտից կամ մի տեղից հեռանալ, հեռու վազել: Շունը փախավ ու մտավ թփերի մեջ:
8. Դասալքել, դասալիք լինել, դասալքություն անել:
9. Ուսումնական պարապմունքներից՝ աշխատանքից՝ պարտադիր անելիքից խուսափել՝ չմասնակցել, չներկայանալ կամ ներկայանալուց հետո առանց թույլտվության թողնել ու գնալ:
10. Խուսափել, գլուխ պահել, անհրաժեշտ մասնակցություն չցուցաբերել:
11. Արդարադատության մարմիններին ներկայանալուց խուսափել, դատից՝ դատաստանից փախուստ տալ՝ թաքնվել, պահվել:
12. Փախուստի դիմելով վտանգից՝ չարիքից ազատվել, իրեն վերահաս վտանգից պրծացնելու համար փախուստի դիմել: Փախի՛ր այծյամ, ...որսկանն է գալիս:
13. Դժվարություններից վախենալով մի բանից հրաժարվել՝ տեղի տալ: Ի՞նչ մարդ ես դու, մի փոքրիկ դժվարության, և իսկույն փախար:
14. (փոխաբերական) Ազատվել, պրծնել, խույս տալ մի բանից: Ճակատագրի կամքից փախչել՝ հողեղենին չի վիճակվում (Շ. Ռուսթավելի):
15. (փոխաբերական) Աչքերի առջևից՝ տեսողությունից անհետանալ, չքանալ: Տեսիլքներ են գալիս, փախչում, խառնվում:
16. (փոխաբերական) Շարժվել, երերալ, շարժման մեջ լինել: Մի րոպե Վահանին թվաց, թե սենյակը հանկարծ մթնեց և հատակը փախչում է ոտների տակից (Նար-Դոս):
17. (փոխաբերական) Մարդկանց ընկերությունից խուսափել, մարդկանցից հեռանալ՝ մեկուսանալ: Նա օրըստօրե դառնում էր ավելի լռակյաց, փախչում էր ամեն ընկերությունից և հագնիստ էր գտնում մենության մեջ (Մուրացան):
18. (փոխաբերական) Դուրս պրծնել, ձեռքից՝ հանգույցից՝ մեքենայի տակից ևն սահել-դուրս գալ: Պարանի ծայրը փախավ ձեռքից:
19. (փոխաբերական) Արագ շարժման մեջ լինել (ընթանալ, հոսել, թռչել ևն): (Ալիքները) փախչում էին լալագին (Ռ. Պատկանյան):
20. (փոխաբերական) Տեղի տալ, քաշվել, նահանջել, չքանալ: Թե ինչպես փախավ մթությունը՝ դա ոչ ոք չտեսավ (Մուրացան):
21. (փոխաբերական) Որևէ ցանկություն՝ պահանջ՝ ձգտում՝ զգացում ևն անցնել՝ վերանալ՝ անհետանալ: Մեկեն փախավ սովորելու սերս (Հ. Քոչար):
22. Կապանքից՝ սանձից ևն ազատվելով սրարշավ վազել՝ հեռանալ: Հորթը կապից պոկվելով՝ ծլոնգ եղավ ու փախավ:
23.Սրարշավ վազել՝ վարգել, արշավասույր ըթանալ: Ի՞նչ ձի էր. մարդու տակ քամու նման փախչում էր:
24. (փոխաբերական) Որևէ կոչում՝ անվանում՝ պաշտոն ևն իրեն վերագրելուց խուսափել, հրաժարվել, թաքցնել: Ի՞նչու էր նա փախչում հայ անունից, ի՞նչու էր նա անդադար կերպարանափոխ լինում (Րաֆֆի):
25. (փոխաբերական, ժողովրդական) Շատ արագ գնալ: Կամաց գնա՛, ա՛յ տղա, էնպես ես փախչում, որ չեմ կարողանում հասնել:
26. (փոխաբերական) Հեռանալ, գնալ, անցնել: Փախչում են տարիները:

չբ. 1. Հեռանալ, կրեկել. նա-, Տանջել, ծլկել, ճղել (խսկց.), թիկունք դարձնել, փախուատ տալ, փախուստի դիմել, կրունկները ցույց տալ (փխբ.), կռնակ դարձնել, կռեակ ցույց տալ, (հնց.) սրավարել, փախստական գնալ, փախստական ելնել, փախստական դառնալ, փախստական լինել, (բրբ.) փախփխել, փախչտել, փախչրտել, պլուսել, կրեզել, կրեզվել, կրւլել, սպպել, պքել, ձտել, ձորել, շրտել, խնդկել (խրտնելով), խնդկի տալ, փախ., տալ, փախը դնել, փախս դնել, փախս ընկեել, փախս տալ, փախց ունկ տալ, պոկ գալ, պուկ անել, պուկ գալ, պուկ տալ, պատը պտտել (ծածկ.), գլուխը պրծցնել, արանքը ճղել, կծիկը դնել, ցոյը դնել, թինթինը առնել: Խուսափել (գործից): 2. Դասալքել (բանակից): 3. Կտրվել, դադարել (քունը):

փախա 1. Бежать, убегать, убежать. 2. Уходить, уйти. 3. Избегать, избежать. 4. Сбегать, сбежать. 5, Выскальзывать, выскользнуть. 6. Понестись, помчаться. ♢ Փախչող փախչողի է спасайся, кто может. Աչքից փախչել, Գլուխն առնել փախչել, Թոկից փախած, Քունը փախչել, տե՛ս կապակցությունների առաջին բառերի տակ: