փայլի, [գոյական]
1. Վառ՝ պայծառ լույս, ճաճանչ, շող:
2. Մետաղներից՝ ապակուց ևն անդրադարձող լույսի ցոլք:
3. Զանազան նյութերի ցոլացիկ մակերեսի պսպղունությունը՝ պսպղալը: Օձիքը թավշապատ կկարծվեր յուղոտ ըլլալու փայլեն (Տ. Կամսարական):
4. Աչքերի՝ դեմքի պայծառ արտահայտություն, պայծառություն: Խորունկ աչքերի փայլը կախարդական հմայք ուներ իր մեջ (Բ. Քելլերման):
5. Որևէ բուռն զգացման՝ ապրումի արտահայտություն դեմքի վրա՝ հայացքի մեջ ևն: Աղոտ լույսը դեմքին ընկած ցուցնում Է փայլ անհուսության (Հ. Հովհաննիսյան):
6. (փոխաբերական) Շուք, փառահեղություն, պերճություն: Կազմեցին մի ստվար խումբ, որ փայլ պիտի տար հայրապետական գնացքին (Մուրացան):
7. (փոխաբերական) Տաղանդի՝ ընդունակության ևն բուռն դրսևորում՝ փայլատակում: Երգիչն իր տաղանդի փայլով շշմեցրեց շատերին:
8. (փոխաբերական) Հռչակ, համբավ: Այնտեղ փայլը փառքիդ կբորբոքվի (Հ. Հովհաննիսյան):
9. (փոխաբերական) Իր միջավայրում արժանիքներով՝ ձիրքով՝ բարեմասնություններով աչքի ընկնող՝ բոլորին գերազանցող մարդ: Երեք տարի Է, որ ինքն ալ փայլ մը եղած Էր և ուրիշներուն փայլը կավելցներ (Ա. Արփիարյան):
10. (փոխաբերական) Արտաքին կերպարանք՝ տեսք՝ բնույթ: Տառապանքը քեզ հետ՝ քաղցր հուշ, և խոսքերը՝ խորհուրդ կդառնան, կհագնեն ուրիշ փայլ (Վ. Տերյան):
11. (փոխաբերական) Փառք, փառավորություն: Երգում Է փայլը նրա հաղթության և մաղթում Է կյանք (Հ. Թումանյան):
12. (փոխաբերական, հավաքական) Որևէ միջավայրի՝ խավի ընտիր մարդիկ, ընտրանի: Երկրի ամբողջ փայլը նրանց հետ Է (Լեո):

գ. I. Փայլունություն: 2. (փխբ.) Պայծառություն, շքեղություն, պերճություն, շուք, փառք, փառավորություն: 3. Լույս, շող, շողք, ցոլ, ցոլք, պաղպաջ, (հզվդ.) շողյուն, փայլուն, փաղփ, փաղփյուն, փաղփաղյուն, փայլատակունք, պլպլոց, պլյպլուք;

ի 1. Сияние, сверкание, блеск. 2. (փխբ.) Блеск, великолепие, пышность. 3. Блеск, слава. ◊ Փայլ տալ наводить блеск.