լեզվի, [գոյական]
1. (կազմախոսություն): Ողնաշարավոր կենդանիների ու մարդու բերանի խոռոչում գտնվող գործարան, որ օգնում Է սնունդը ծամելուն, կուլ տալուն ևն:
2. Նույնը որպես մարդու խոսելու կարևորագույն գործարաններից մեկը:
3. (խորհարարական) Մի քանի կենդանիների այդ գործարանը որպես ուտելիք:
4. Խոսելու կարողություն՝ ունակություն: Դու. լեզու չունե՞ս, որ ուրիշին ես ուղարկել ինձ մոտ:
5. Հնչյունների, բառերի ու քերականական համակարգի ամբողջությունը որպես մարդկանց հասարակական հաղորդակցման միջոց:
6. Ընդհանուր լեզվի այս կամ այն կարգի յուրահատկություններով բնութագրվող տարբերակ՝ տարատեսակ, ոճ: Գրական լեզու, մասնագիտական լեզու, գողերի լեզու, խոսակցական լեզու:
7. (անհանձնարարելի) Բարբառ: Զոկերի լեզու, Աշտարակի լեզու:
8. Մի հեղինակի կամ որոշ կարգի ստեղծագործությունների բառապաշարի, քերականական, հնչյունաբանական ու ոճաբանական առանձնահատկությունների ամբողջությունը: Բակունցի ստեղծագործությունների լեզուն: Սովետահայ քնարերգության լեզուն:
9. Միտքը բառերով արտահայտելու եղանակ՝ բնույթ: Սուր լեզու բանեցնել: Ճարտար լեզու:
10. Առանց բառերի միտք արտահայտելու՝ հաղորդելու որևէ միջոց՝ համակարգ, հաղորդակցման ոչ հնչյունային միջոց: Լապտերների լեզու: Բանաձևերի լեզու, երաժշտության լեզու:
11. (հնացած) Ժողովուրդ: Բոլոր լեզուները կօրհնեն նրա հիշատակը: (Ստ. Մալխասյանց):
12. (ռազմական) Գերի, որից կարելի է ստանալ անհրաժեշտ տեղեկությունները:
13. (փոխաբերական) Մարդ, որպես որևէ լուրի՝ խոսակցության ևն հեղինակ: Անդուռ լեզուները հաչում են վրաս:
14. Տե՛ս Լեզվակ:
15. (փոխաբերական) Լեզվի նմանություն ունեցող՝ երկարավուն ձգված բան: Բոցեղեն լեզու: Ցամաքի լեզու (երկարավուն թերակղզի):
16. Զանգի մեջ կախված մետաղյա ձող, որով հարվածելով պատերին՝ հնչեցնում են զանգը:
17. (փոխաբերական) Բնություն, էություն, որևէ բանի բնորոշ առանձնահատկությունների ամբողջությունը: Նա լավ Էր հասկանում քարերի լեզուն:
18. (փոխաբերական) Խոսելու եղանակ՝ կերպ՝ բնույթ: Ֆրանսիական թերթերը թշնամական լեզու կգործածեին նախարարապետին դեմ: (Ա. Պերնետ):

գ. 1. (հնց.) Խոսարան, բերան, պատասխանարան (հզվդ.) (խոսողական օրգան): 2. Խոսք: 3. Բառամթերք, բառապաշար, բառագանձ:||Ոճ ււ հեղինակի): 4. Բարբառ, խոսվածք: 5. Ուռ (զանգակի): 6. Մեր ք կշեռքի): 7. Սողնակ (փականքի): 8. (ռազմ.) Գերի (պատերազմական դաշտից տեղեկույծյուններ ստանալու համար): 9. Տես Ազգ:

զվի Язык. ◊ Լեզու արձակել развязать язык. Լեզու գտնել найти общий язык. Լեզու դարձնել пререкаться, возражать. Լեզու դնել բերանը подучить, подстрекать. Լեզու թաթախել՝ թրջել, մեկի հետ, вступить в разговор, (с кем.). Լեզու թափել пустить в ход всё своё красноречие. Լեզու հանել՝ ցույց տալ 1) показать язык, 2) пререкаться. Լեզու ունենալ 1) иметь право говорить, 2) уметь хорошо говорить. Լեզվի տակ ասեղ չկա язык без костей. Լեզվի տակ բան լինել порываться что-то сказать, намекать на что-то. Լեզվի ծայրին թույն լինել, տե՛ս Լեզվից թույն կաթել: Լեզվի ծայրին (ծերին) լինել вертеться на языке, на кончике языка. Լեզվի կապերը բացվել են язык развязался. Լեզվին զոռ տալ давать волю языку. Լեզվին տալ 1) попробовать на язык, 2) տե՛ս Լեզվին զոռ տալ: Լեզվին փականք դնել зажимать рот (кому). Լեզվից թույն կաթել что ни слово-яд. Լեզուդ չորանա типун тебе на язык. Լեզուդ չորանա՝ պապանձվի чтоб отсох твой язык. Լեզու առնել 1) обрести дар слова, 2) осмелиться заговорить, дерзнуть заговорить. Լեզուն բանալ развязать язык. Լեզուն բացվել 1) начать говорить, 2) развязаться (о языке). Լեզուն բերանի մեջ չի դառնում языком не ворочает (о мямле). Լեզուն բռնվել, տե՛ս Լեզուն կապվել։ Լեզուն բունը դնել 1) держать язык за зубами, 2) зажать (заткнуть) рот (кому). Լեզուն երկար длинный язык. Լեզուն երկարել է язык стал длинным. Լեզուն իրեն պահել держать язык за зубами. Լեզուն իրեն պահել՝ քաշել придержать язык. Լեզուն կապ՝ փաթ ընկավ, Լեզուն կապվել потерять дар речи, отняться (о языке). Լեզուն կապել зажать (заткнуть) рот (кому). Լեզուն կարն է вынужден молчать. Լեզուն կարճ պահել держать язык за зубами. Լեզուն կծել внезапно вспомнить или сообразить что-то. Լեզուն կպչել, տե՛ս Լեզուն կապվել: Լեզուն կտրել вырвать язык (кому). Լեզուն հանած высунув язык, запыхавшись. Լեզուն մարդուն Բաղդադ կհասցնի язык до Киева (букв. до Багдада) доведёт. Լեզուն մեղր, սիրտը թույն (առած) на языке мёд, а в сердце лёд. Լեզուն մի գազ հանել давать волю языку. Լեզուն փոխել говорить другим языком. Լեզուն փորը ընկնել проглотить язык. Լեզուն քոր է զալիս язык чешется (у кого). Լեզուս չորանա՝ պապանձվի отсохни мой язык. Աշխարհը շինողը և քանդողը՝ լեզուն է (առած) язык созидает, язык сокрушает. Թրի կտրածը կլավանա՝ լեզվի կծածը չի լավանա (առած) бойся не ножа, а языка. Իմ լեզուն իմ թշնամին է язык мой-враг мой. Ինչ որ լեզուդ կտրի ուզի՝ ասի что душе угодно. Իր լեզուն ունենալ иметь свой стиль, иметь свой почерк. Մայրենի լեզու родной язык. Չար լեզու злой язык. Օձի լեզու коварный, змеиный язык. Լեզուն ոսկոր չունի язык без костей.