ընկա, ընկիր, [չեզոք բայ]
1. Իր ծանրության ուժով բարձրից դեպի ցած շարժվել, մղվել դեպի ձգողության կենտրոնը: Կարկուտի հատիկներն ընկնում Էին պատշգամբը:
2. Պոկվելով ցած նետվել, ցած ընկնել: Ջիրիդներն ընկան հուժկու ձեռքերից, Ա՜խ ու հառաչանք թռան կրծքերից (Վ. Միրաքյան)
3. Նետվել որևէ բանի վրա, իրեն որևէ տեղ գցել: Հասրաթյանը իր ողջ մարմնով ընկել Էր սեղանի վրա (Ն. Զարյան):
4. Տապալվել, գլորվել: Հսկա կաղնին ընկել Էր գետին:
5. Դեպի ցած միտել, կախված լինել, կախվելով հենվել՝ շփվել մի բանի: Սև հյուսքերը ընկել Էին ուսերին:
6. Գետին ընկնել, չոքել կամ փռվել գետնին (աղերսելու, աղոթելու ևն համար): Կգամ Տիզբոն, կընկնեմ իմ եղբոր գահի առջև (Րաֆֆի):
7. Դիրքից՝ պաշտոնից զրկվել կամ իջեցվել, պաշտոնանկ լինել: Բոլորը խոսում էին, որ դիրեկտորն ընկել է, էլ չի վերադառնա գործարան:
8. Իջնել, նվազել, պակասել, թուլանալ: Գինն ընկնել, ջերմությունն ընկնել:
9. Կորցնել, զրկվել: Եռանդից՝ ուժից ընկնել:
10. Զոհվել, սպանվել: Նրանք ընկան հանուն հայրենիքի:
11. Ծանրաբեռնվել, իր վրա կրել, վրան բարդվել՝ ծանրանալ: Ու՞մ վրա է ընկնում պատասխանատվությունը: Հանցանքը մեկի վրա ընկնել:
12. Մի բանի տակ մնալ, մի բանի ենթարկվել: Անձրևի տակ ընկնել: Պատժի տակ ընկնել: Պարտքի տակ ընկնել:
13. Թափով շարժվել՝ արշավել դեպի մի բան, հարձակվել: Թնամու վրա ընկնել:
14. (փոխաբերական) Կործանվել, տապալվել: Ընկնում էին գահերն այնտեղ, Այստեղ կանգնում չեղած կարգեր (Ե. Չարենց):
15. (փոխաբերական) Պարտվել, գրավվել, տիրվել: Ընկավ անառիկ բերդը:
16. Բարոյական անկում ապրել: Օրըստորե նա ընկավ և հասավ սովորական շրջմոլիկի ու փողոցային գողերի մակարդակին:
17. (փոխաբերական, ժողովրդական) Վատ արարքի մեջ բռնվել, վատ արարքը բացահատվել: Բայց մի անգամ նա ընկավ. սխալվող տղան հայտնեց, թե այդ սխալը հուշեց Սեդրակը (Ս. Զորյան):
18. Լինել, գտնվել, ձգվել, տարածվել: Գյուղն ընկնում է անտառի աջ կողմը:
19. Մի տեղ հայտնվել՝ լինել՝ գալ՝ գնալ՝ հասնել: Այդ ատրճանակն ինչպե՞ս ընկավ մուրացիկ վանականի մոտ (Կ. Ռյուկման): Եթե մի անգամ պատահմամբ այդ քաղաքն ընկնես, հարցրու (Ե. Չարենց):
20. Մի բանի ենթակա լինել, մի բանի համաձայն կատարվել: Այդ հանցանքը ո՞ր հոդվածի տակ է ընկնում:
21. Առաջանալ, ծագել: Համաճարակ՝ հիվանդություն ընկնել: Պպտերագմ ընկնել:
22. Հենվել, իբրև հենարան ունենալ: Գերանի մի ծայրն ընկնում է ժայռեղեն պատին:
23. Թափանցել, անցնել: Արևի առաջին ճառագայթները պատուհանից սենյակն ընկան:
24. Վարակվել, հիվանդանալ, որևէ հիվանդությամբ վարակվել: Ծաղիկ՝ թոքախտ՝ ընկնել:
25. Արագորեն՝ թափով դիմել մի տեղ, հասնել, իրեն մի տեղ գցել: Կայծակի արագությամբ ընկավ ռազմաճակատ (Ս. Խանզադյան): Որը տունն ընկավ, որը ժամ, խանութ (Հ. Թումանյան):
26. Որևէ բանի մեջ գրվել՝ տպագրվել՝ հռչակվել: Իսկ եթե Նորմանի անունը արդեն ընկնի մեր մամուլի մեջ... Կանադայում նրան ոչ մեկը չի պաշտպանի (Կ. Ռյուկման):
27. Որևէ բանի մեջ հաշվվել՝ մտցվել, որևէ կարգի՝ դասի մեջ դասվել: Ցուցակի մեջ ընկնել: Այդ ժամանակ նա էլ կասկածելիների մեջ ընկավ:
28. Մի բանի տակ կամ արանքում մնալ: Մատներն անվի տակ ընկան: Մեքենայի տակ ընկնել:
29. Դիմել մի բանի, թափառել, դեգերել: Գյուղից գյուղ ընկնել:
30. Մեկին ապավինել, մեկի օգնությանը դիմել: Մեկի ոտքերն ընկնել: Քո հույսին՝ պաշտպանությանն եմ ընկել:
31. Թակարդով՝ ծուղակով ևն բռնվել: Թակարդն ընկնել, թշնամու ձեռքն ընկնել:
32. Զբաղվել, ուշքը մի բանի տալ: Խաղով ընկնել:
33. Գժտվել, թշնամանալ: Մի դատարկ բանի համար իրարից ընկան:
34. Տեղից խախտվել՝ դուրս գալ: Ատամն ընկնել, գուլպայի հատն ընկնել:
35. Լսելիքին հասնել: Ականջն ընկնել:
36. Տարածվել, սփռվել, բռնել: Երգի ու նվագի ձայնը տունն ընկավ: Օծանելիքի հոտը ընկել էր սենյակը:
37. Վրա հասնել, սկսվել: Մի ծիծաղ ընկավ, որ էլ ասելու չի: Մութն ընկնել: Խոսք ու զրույց ընկնել:
38. Մի բանի վրա տարածվել, դիպչել: Արևն ընկել Է սարին: Ծառի ստվերն ընկնում Է բակը:
39. Բաժին լինել, վիճակվել: Յուրաքանչյուրին 5 ռուբլի ընկավ:
40. Ընկերանալ, ընկերություն անել, ընկեր դառնալ: Գողերի հետ ընկնել:
41. Սատկել, մահանալ (անասունների մասին):

չբ. 1. Տապալվել, զլորվել, կործանվել, վայր ընկնել, վեր ընկնել, ցած ընկնել, իյնալ (արևմտհ.), (հնց.) անկանել, ստորանւկել, (բրբ.) դմբալ, դմփալ, դրմբալ, դրմփալ, թրմփալ, շրխկալ, շրըփալ, շրմփալ, շրպպալ, գրմփալ (ճայն հանելով, պադել, պատել, պադնել, գլխի վրա գալ, փաթ անել, փաթ լինել, վեր փշկել. ոսկի գտնել (փխբ.) (երեխային): 2. Տես Բռնվել: 3. Տես վարակվել: 4. Տես Սնանկանալ:

ելնել, բարձրանալ, վեր կենալ

ա. 1. Падать, пасть, упасть. Քարն ընկավ ջուրը камень упал в воду․ Տրամադրությունն ընկավ настроение упало. 2. Падать, снижаться. Գներն ընկնում են цены падают. 3. Быть расположенным, находиться, стоять. Քաղաքն ընկած է ծովի ափին город стоит на берегу моря. 4. Валяться. Գրքերն ընկած են սեղանի վրա книги валяются на столе. 5. (փխբ.) Ложиться, лежать, падать. Պատասխանատվությունը նրա վրա է ընկնում ответственность ложится на него. 6. Пасть. Մարտի դաշտում ընկնել пасть на поле битвы. 7. Выпадать, выпасть, отвалиться. Ատամն ընկել է зуб выпал. 8. Приходиться, прийтись. Ամսի հինգը ուրբաթ ընկավ пятница приходится на пятое число. 9. Доставаться, достаться, выпадать, выпасть. Վիճակախաղում նրան մի ժամացույց ընկավ в лотерее ему достались часы. 10. (փխբ.) Опускаться, опуститься. Նա բարոյապես ընկել է он морально опустился. 11. (փխբ.) Осунуться, сдать. Հիվանդությունից հետո նա սաստիկ ընկել է после болезни он сильно сдал. 12. Очутиться, попасть куда-либо. Նա անցավ փողոցը և ընկավ հրապարակը он прошёл улицу и очутился на площади. 13. (խսկց.) Влипнуть, попасться. Լավ ընկանք здорово влипли. 14. Уходить, уйти (в поисках чего-либо), бродяжничать. Ընկնել սարերը уйти в горы, бродяжничать в горах. 15. Попасть (под что-либо). Անձրևի տակ ընկնել попасть под дождь. Մեքենայի տակ ընկնել попасть под машину. 16. Распространяться, распространиться, раздаваться, раздаться. Բազմության մեջ քրթմնջոց ընկավ в толпе начался ропот. 17. Лишиться чего-либо. Ուժից ընկնել лишиться сил. Փառքից ընկնել лишиться славы. 18. Увлекаться, увлечься чем-либо. Խաղով ընկնել увлечься игрой. Զրույցով ընկնել увлечься разговором, беседой. 19. Пасть, подохнуть (о скоте.) ◊ Աչքի ընկնել бросаться в глаза. Աչքից ընկնել; пасть в глазах (чьих). Բանի ետևից ընկնել гнаться за мелочами. Գերի ընկնել попасть в плен. Գիրկն ընկնել броситься в объятия. Գլխի ընկնել догадаться. Դժվար դրության մեջ ընկնել попасть в затруднительное положение. Երդում-կրակն ընկնել божиться. Խոսքով՝ զրույցով ընկնել заговориться, увлечься разговором. Կրակն ընկնել попасть в беду. Հալից ընկնել выбиться из сил. Հարբուխ ընկնել схватить насморк Հետն ընկնել 1) дразнить, 2) связываться, 3) быть в контрах, не ладить. Հետևից ընկնել 1) преследовать кого-либо, 2) волочиться за кем-либо. Ձեռքն ընկնել попасть в руки (кому). Մեղքի տակ ընկնել брать грех на душу. Մեկի խելքին ընկնել поддаваться влиянию (чьему), следовать (кому), плестись (за кем). Մեջ ընկնել вмешиваться, лезть, соваться. Միտն ընկնել придти на ум. вспомниться. Մտից ընկնել вылететь из головы. Մութն ընկնում է темнеет, вечереет. Ոտից-ձեռից ընկնել изнемочь, лишиться сил, одряхлеть. Ոտք ու ձեոք ընկնել забеспокоиться, прийти в смятение. Ոտքերն ընկնել пасть к ногам, валяться в ногах. Ջուրն ընկնել 1) броситься в воду. 2) пропасть даром, 3) пойти прахом, пойти насмарку. Վզովն ընկնել броситься на шею. Ցուրտն ընկել է похолодало. Ուժից ընկնել лишиться сил, одряхлеть. Փորձանքի մեջ ընկնել попасть в беду.