Հայ-ռուսերեն բառարան

Ա - Ֆ

     Կայքում զետեղված բառերի հայ-ռուսերեն թարգմանության բաժինը իրենից ներկայացնում է Ե.Հ. Գալստյանի` Հայ-ռուսերեն բառարանի օնլայն տարբերակը: Այն պարունակում է շուրջ 75000 բառային միավոր:

 

 

ԲԱՌԱՐԱՆԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ


Ա. ԲԱՌԱՑԱՆԿԸ


     Բառարանը ընդգրկում է ժամանակակից հայերենի ոչ միայն ընդհանուր գործածական բառերը, այլև մեծ թվով գիտական, հասարակական-քաղաքական ու տեխնիկական տերմիններ, հայ ազգային մշակույթին հատուկ անվանումներ, ինչպես նան գեղարվեստական գրականության մեջ հանդիպող կենցաղային-խոսակցական և բարբառային որոշ բառեր: Նրանում չեն ընդգրկված նեղ-բարբառային և նեղ-մասնագիտական բառերը, հատուկ  անունները և աշխարհագրական անվանումները:

Բ. ԲԱՌԱՀՈԴՎԱԾԻ ԿԱՌՈԻՑՎԱԾՔԸ


  Բառերը տրված են առանձին բառահոդվածներով: Բազմիմաստ բառերի իմաստները առանձնացվում են թվանշաններով ու փակագծով: Փոխաբերական իմաստները տրվում են վերջում՝ փխբ. նշումով: Միևնույն հայերեն բառիմաստի ռուսերեն համարժեքները առանձնացվում են ստորակետով կամ կետ-ստորակետով. օրինակ՝
       Հաց, ի 1. Хлеб. 2. Зерно. 3. Нйва. 4. (փխբ.) Обед, стол. 5. (փխբ.) Пир, пйршество.
       Ջուր, ջրի 1. Вода. 2. (փխբ.) Сок. 3.(փխբ.) Пот.

    Դարձվածները արվում են բառահոդվածի վերջում՝ ◊ նշանով:

   Համանունները տրվում են միևնույն բառահոդվածում կրկին առանձնացվում են թվանշաններով ու փակագծով: Գլխաբառերը օժտված են գործածական-ոճական (հզվդ., գրք., խսկց., բրբ., մսնգ., բնստ., ծաղր. և այլն) և քերականական (գ., մ., ա. և այլն) նշումներով: Մեկից ավելի խոսքիմաստային արժեք ունեցող բառերը նունպես միավորված են մեկ բառահոդվածում՝ խոսքիմաստային պատկանելությունը ցույց տվող համապատասխան նշումով, օրինակ՝
      Հայերեն 1. գ. Армянский язйк. 2. ա. Армянский (о языке). 3. մ. По-армянски, на армянском языке.

   Գոյական գլխաբառից անմիջապես հետո տրվում Է նրա սեռական հոլովի վերջավորությունը: Բայից հետո տրվումմ Է նրա անցյալ կատարյալի I դեմքի, իսկ եթե I դեմքը գործածական չէ, III դեմքի վերջավորությունը. օրինակ՝
       Քանդակել, եցի Ваять, изваять.
    Հնչել, եց 1. Звучать, зазвучать, прозвучать. 2. Звенеть, прозвенеть. 3. Раздаваться, раздаться.

 

   Ռուսերեն բայերը սովորաբար բերվում են երկու կերպային ձևերով, բացի այն դեպքերից, երբ հայերեն բայի իմաստին համապատասխանում Է ռուսերենի միայն մեկ կերպային ձև: Եթե գլխաբառը ունի ռուսերեն ճշգրիտ համարժեք, թարգմանությունը սահմանափակվում է նրանով, օրինակ՝
      Ածխաքար, ի (հնք.) Антрацит.
      Վարկած, ի Гипотеза.


   Եթե ռուսերեն համանունների առկայության պատճառով թարգմանությունը կարող Է սխալ հասկացվել, կլոր փակագծերում տրվում են համանունությունը բացառող բացատրություններ. օրինակ՝
      Ականջախխունջ, ի Улитку (ушная).

   Եթե գլխաբառը չունի ճշգրիտ համարժեք, տրվում են մի քանի հոմանիշներ կամ մերձիմաստ բառեր, օրինակ՝
      Գունեղություն, թյան Красочность, цветистость, яркость, колоритность.

  Եթե բազմիմաստ բառի իմաստները համընկնում են ռուսերեն համապատասխան բառի իմաստների հետ, երկիմաստ ընկալումը բացառելու նպատակով տրվում են հոմանիշներ կամ բացատրություններ. օրինակ՝
     Ալմաստ 1. գ. Алмаз, драгоценный камень. 2. գ. Бриллиант, огранённый алмаз. 3. գ. Алмаз, инструмент для резки стекла. 4. ш. Алмазный.

    Եթե գլխաբառը չունի ռուսերեն համարժեք, այն բացատրվում է, իսկ հայ ազգային մշակույթին հատուկ բսաերը նաև տառադարձվում են. օրինակ՝
      Աթոռահաս, ի, (եկեղ.) Налог, сбор в пользу Эчмиадзинского монастыря.
      Ալանի, նու Аланй, сушёный персик со сладкой ореховой начинкой.

   Դարձվածների համար տրվում են ռուսերեն համարժեքները, իսկ եթե այդպիսիք չկան, դրանք բացատրվում են կամ թարգմանվում, օրինակ՝
      Աչքի լույսի պես պահել՝ պահպանել хранить как зеницу ока.
      Ածան հավը կչկչան կլինի деятелный человек требователен
      (букв. - курица-несушка и кудахчет много; кому и кудахтать, как не несушке,).

 

Армянско-русский словарь