աչքի, [գոյական]
1 Տեսողության գործարան:
2. Տեսողություն:
3. Հայացք, նայվածք:
4. Հսկողություն, խնամք:
5. (փոխաբերական) Շատ սիրելի անձ:
6. (փոխաբերական) Ամենալավը, ամենաընտիրը, լավագույնը:
7. Շինության առանձին բաժանմունք՝ մաս:
8. Կահույքի դարակ, գզրոց:
9. Դռան՝ պատուհանի ևն փեղկերի յուրաքանչյուր բաժինը (շրջանակով մյուսներից անջատված):
10. Վերքի սպիտակ կետը, որի պատռվելով դուրս Է գալիս թարախը:
11. Խաղաթղթի՝ նարդու զառերի՝ դոմինոյի քարերի ևն վրայի նշաններից՝ կետերից յուրաքանչյուրը:
12. Երկու հենարանների՝ սյուների ևն միջի տարածությունը:
13. (բուսաբանություն) Բողբոջ:
14. Կարտոֆիլի և նման պալարապտուղների վրայի փոսիկը, որից ծիլ պիտի դուրս գա:
15. (գավառական) Կերակրի մեջ գցվող հատիկ (կորկոտ, բրինձ ևն), ակ, ակնկալ:
16. Ջրաղացի առանձին մաս՝ բաժանմունք՝ իր մի զույգ քարով և այլ պարագաներով:
17. (տրական հոլով)՝ աչքին, (գործիական հոլով)՝ աչքում: Կարծիքով, գնահատումով, համար:

1) գ. 1. Ակ(ն), տեսողություն, տեսանելիք, լուսարան (արևմտքյ.), (հնց.) ակունք, ականողիք, հայարան, հայեցողություն, (հզվդ.) նայելիք, մուսկ (ծածկ.), (փղքշ.) աչիկ, աչուկ, (բրբ.) պսիկ, պծառ: ՀՏեսակներըԲ Սեվակ, սևաչյա, սևաչվի, թխակն, թխաչյա, թխաչվի, կապուտակն, կապոլյտաչյա, կապոլյտաչվի, խաժակն, խաժաչյա, խաժաչվի: (բրբ.) Ծով-ծով, գորտան, կոկով, ս (ը) րտ (ը) ր, ճուլուլ, ճ (ը) պճ (ը) պ, պլպ(ը)լ, պոճիկ, պծեկ, սըկըլ, պշլուկ, խաժուկ, խաժժուկ, խաժուժիկ, կապուտ, չինի, կանաչ, սև, գոմշի, շլուկ Գաբիկյանյ: 2. Տես Հայացք, Նայվածք: 3. Տես Գզրոց: 4. Տես Սենյակ:

2) գ. (բսբ.) Ակ(ն), ակնուռ, կոճակ, պտուկ, կոկոն:

3) գ. Կապիճ, ճանակ, խորշ, տուն Էմատանեթարիյ:

4) գ. Թա|ծ, նժար քկշեռքիյ.-

5) գ. (բրբ.) Ակ, ակնակալ քՀաայ, որ գցում են կերակրի մեջյ:

ի 1. Глаз. 2. Зрение. 3. Взгляд, взор. 4. Постав (мельничный). 5. Лучшая, отборная вещь среди однородных вещей. 6. Секция (здания). 7. Небольшое углубление, ниша в стене. 8. Ящик (стола, комода). 9. Глазок (сыра). 10. (բսբ.) Почка, глазок. 11. Очко (в карточной игре). 12. տր. և ներգ. հոլ: Աչքին, աչքում в чьих-либо глазах, На чей-либо взгляд, по чьему-либо мнению. ◊ Աչք ածել 1) смотреть, наблюдать, оглядываться вокруг, 2) искать, 3) беречь, охранять. Աչք անել моргать. Աչք–աչքի գցել смотреть друг другу в глаза. Աչք առնել՝ դիպչել (սնոտ.) сглазили кого. Աչք բանալ, աչք բացել, աչք բաց անել 1) освободиться от забот, прийти в себя, 2) понять, просветиться. Աչք գոցել, տե՛ս Աչք փակել։ (Մեկին) աչք գցել, աչք ձգել высмотреть, приметить кого. Աչք դնել (մեկին) облюбовать, приглядеть, зариться. Աչքդ (աչքդ, աչքներդ, աչքները) լույս поздравляю тебя (его, вас, их). Աչք ծակել 1) бить, бросаться в глаза, 2) вызвать зависть. Աչք ման ածել 1) искать, 2) смотреть по сторонам. Աչք շլացնել пленить, прельстить. Աչք տալ следовать чьему-нибудь примеру. Աչք տնկել зариться на кого, что. Աչք ու ականջ осведомитель. Աչք ունենալ вожделеть. Աչք փակել 1) закрывать глаза (на что), 2) сомкнуть глаза. Աչքե տես, բերնե կարոտ хоть видит око, да зуб неймёт; по усам текло, в рот не попало. Աչքերդ բռնի 1) чтоб ты ослеп, неблагодарный! Աչքերը բաց մնալ опешить. Աչքերը բռնել 1) закрыть (кому) глаза ладонями, 2) чтоб (тебе, ему, им) ослепнуть! Աչքերը բռնվել ослепнуть. Աչքերը բուռն ընկնել глаза вылезли из орбит (от сильного удара по голове). Աչքերը գագաթն է թռել глаза на лоб лезут, полезли. Աչքերը գնալ 1) клонить ко сну, 2) заглядеться, 3) տե՛ս Աչքերը ջուրը տաներ Աչքերը դեղ դնել подводить глаза. Աչքերը թրջվել прослезиться. Աչքերը լցվել, լցնել налиться слезами (о глазах) Աչքերը խորն ընկնել, տե՛ս Աչքերը փոս ընկնել։ Աչքերը ծանրացել են веки отяжелели. Աչքերը կապել 1) втереть очки, 2) заколдовать. Աչքերը կուրանալ ослепнуть. Աչքերը կուլ գնալ 1) западать (о глазах), 2) слипаться (о глазах), 3) похудеть, 4) сморщиться. Աչքերը հանգչել потухнуть (о глазах). Աչքերը հանել 1) выколоть глаза, 2) навредить, 3) наказать. Աչքերը հետը գնալ заглядеться. Աչքերը հետը տանել 1) очаровать, пленить, 2) досадить кому-либо. Աչքերը հող, մոխիր, հող ու մոխիր փչել, տե՛ս Աչքերին թոզ փչել։ Աչքերը, ճակատը, ճակատին թռնել, տե՛ս Աչքերը գագաթը թռչել։ Աչքերը՝ աչքերի աոաջ մթնել потемнеть в глазах. Աչքերը շաղվել мутиться в глазах. Աչքերը ոլորել косить глаза. Աչքերը չորս անել 1) вытаращить глаза, 2) бдительно стеречь, 3) смотреть, глядеть и т.п. во все глаза, в оба (глаза). Աչքերը չռել вытаращить, вылупить глаза. Աչքերը ջուրը տանել помутиться в глазах. Աչքերը սրտի հայելին են глаза-зеркало души. Աչքերը սև ջուր իջնել Заболеть глаукомой. Աչքերը վառվել разгореться, заблестеть, заискриться (о глазах). Աչքերը փայլել, տե՛ս Աչքերը վառվել։ Աչքերը փոս ընկնել запасть (о глазах). Աչքերը քոռանալ, տե՛ս Աչքերը կուրանալ։ Աչքերին թոզ փչել пустить пыль в глаза. Աչքերին չհավատալ не верить своим глазам. Աչքերից արցունք քամել՝ թափել 1) проливать слёзы, 2) вызвать слёзы (у кого). Աչքերից թափել՝ վեր ածել лить слёзы. Աչքերից խեղն լինել быть слабым глазами. Աչքերից կայծեր դուրս թռան, աչքերը կայծակին տվին искры из глаз посыпались. Աչքերից կրակ է թափում из глаз сыплются искры Աչքերով ուտել 1) есть глазами, 2) (փխբ.) сердиться. Աչքը անկուշտ ненасытный, жадный, алчный. Աչքը ասածին չափ сколько охватывает глаз. Աչքը՝ աչքերը առնել 1) приглянуться, 2) не останавливаться ни перед чем, 3) заметить, 4) сглазить. Աչքը արնով լցվել налиться кровью (о глазах). Աչքը արյուն разъярённый. Աչքը բան տեսնել получить достаточно, удовлетвориться. Աչքը բար չբռնել завидовать. Աչքը (աչքերը) բաց 1) տե՛ս Աչքաբաց, 2) в полном сознании, 3) живой. Աչքը (աչքերը) բացել՝ բաց անել 1) проснуться, 2) открыть глаза (кому), 3) прозреть, 4) прийти в себя, очнуться, 5) начать жить, 6) одуматься, 7) распуститься, цвести. Աչքը բաց լուսացնել глаз не сомкнуть до рассвета. Աչքը բաց մեռնել умереть, не достигнув цели. Աչքը բացվել 1) проснуться, 2) прозреть, 3) очнуться, 4) начать жить, 5) распуститься, цвести. Աչքը բռնել 1) понравиться, 2) տե՛ս Աչքերը բռնել: Աչքը գալ скупиться, жалеть (что-либо). Աչքը գոց, տե՛ս Աչքը փակ։ Աչքը գոցել, տե՛ս Աչքը փակել։ Աչքը գիրը տանել испортиться от чтения (о глазах). Աչքը գցել 1) вылупить глаза, 2) облюбовать, 3) ждать подачки. Աչքը դեռ չթարթած вмиг, не успев моргнуть. Աչքը դիպչել 1) заметить, увидеть, 2) տե՛ս Աչքով տալ։ Աչք